Περπατώντας τα μονοπάτια των Κυθήρων με την Ελένη Χάρου – Μ11 [Λειβάδι – Καψάλι]

Φυρόι – Άγιος Νικόλαος

Η περιοχή ονομάστηκε έτσι από τα κοκκινοχώματα τα οποία αφθονούν και παλαιά χρησιμοποιούσαν στις οικοδομές, διότι συνδυάζουν καλή αποστράγγιση και παράλληλα πολύ καλή κατακράτηση νερού.

Ο άγιος Νικόλαος το 1680 μαρτυρείται σαν μοναστηράκι με ηγουμένη την Ιγνατία Καλουτσοπούλα, η οποία στη διαθήκη της ζητά να ενταφιασθεί στο ναό. Το 1705 αναφέρεται μοναχή η Ανισία Καλουτσοπούλα η οποία κατοικά σε ένα κελί.  Το 1732 ο αφέντης Δράκος Δουρέντες αναφέρεται σαν νοικοκύρης του ναού και παραδίδει στον εφημέριο παπα Ιωάννη Κοντολέο όλα τα βιβλία και σκεύη του ναού καθώς και τα υποστατικά του ενόσω θα ευρίσκεται στην εφημερία του ναού. Το 1750 ο νοικοκύρης του ναού παπα Νικόλαος Δουρέντες αναθέτει την εφημερία στον παπα Ιωάννη Στάθη, να λειτουργά κάθε Κυριακή και στις δεσποτικές εορτές.

Άγιοι Ακίνδυνοι

Μαρτυρείται στον κατάλογο των εξωμονίων του 1697 και είναι αφιερωμένος στους 5 Ασιάτες αγίους Ακίνδυνο, Πηγάσιο, Αφθόνιο, Ελπιδοφόρο και Ανεμπόδιστο. Γιορτάζει στις 2 Νοεμβρίου.

Άγιος Γιάννης στις Αγριολίες

Μαρτυρείται το 1586 σε μια διαθήκη. Το 1753 είναι ανδρικό μοναστήρι. Το 1827 ζει εκεί κοντά ο παπα Ιωάννης Λευθέρης και στη διαθήκη του αφήνει την εκκλησία στο γιο του Παναγιώτη. Ο όσιος Άνθιμος Κουρούκλης από το Ληξούρι της Κεφαλονιάς (1727-17820) ο τυφλός ιεραπόστολος του Αιγαίου πραγματοποίησε 3 ιεραποστολικές περιοδείες στα νησιά του Αιγαίου και ήρθε και στα Κύθηρα το 1773όπου εμόνασε για κάποιο διάστημα στον άγιο Γιάννη στις Αγριολίες. Φαίνεται ότι ο Άνθιμος αναδιοργάνωσε, ανακαίνισε τη μονή και πρόσθεσε βήμα του αγίου Γερασίμου, σαν Κεφαλλονίτης που ήταν. Έτσι ο όσιος Άνθιμος θεωρείται ο νέος κτήτωρ της μονής και κάθε χρόνο γιορτάζεται η μνήμη του εκεί στις 4 Σεπτεμβρίου. Το 1783 αναφέρεται ηγούμενος ο παπα Αντώνιος Λευθέρης και μέχρι σήμερα το όνομα της οικογένειας Λευθέρη είναι συνδεδεμένο με αυτό το παλιό μονύδριο.

Ασβεστοκάμινα

Σήμερα ο ασβέστης εισάγεται στο νησί τυποποιημένος σε σακιά. Άλλοτε υπήρχαν στο νησί ειδικοί τεχνίτες, οι καμινάδες και έστηναν καμίνια σε πολλά μέρη του νησιού όπου υπήρχαν κατάλληλες πέτρες, οι ασβεστόπετρες. Τέτοις πέτρες βρίσκονταν σε πολλά σημεία, όπως στο Στραπόδι, στο βουνό των αγίων Ακινδύνων και αλλού. Η καλύτερη πέτρα βρίσκεται στα Ξερονιάματα, στο Αρκόλι, στην περιοχή του Καλάμου. Επίσης πολύ καλή ασβεστόπετρα υπάρχει στο Μερμηγκάρι. Οι καμινάδες που είχαν μεγάλη πείρα, μπορούσαν αμέσως να αναγνωρίσουν τις καλές ασβεστόπετρες, που τις έκοβαν με φουρνέλα από τα βράχια . Για να στηθεί ένα καμίνι συνεταιρίζονταν 3-4 άτομα, διάλεγαν το κατάλληλο μέρος, σε επικλινές έδαφος (νομαρέα) σε περιοχές που υπήρχε πολύ κλαδί (αφάνες, πρίνοι, σκίνοι κ.α.) Αυτό το κλαδί γινόταν δεμάτια (ντεστέδες) που άρχιζαν να μαζεύουν από το Γενάρη. Ένα καμίνι 10 πόδια χρειαζόταν 500 δεμάτια. Όταν τέλειωναν την προετοιμασία των ντεστέδων, μάζευαν την απαιτούμενη πέτρα και άρχιζε το χτίσιμο του καμινιού που ήταν μεγάλη τέχνη. Άνοιγαν ένα στρογγυλό λάκκο με διάμετρο 4 μέτρα και βάθος 2-3 μέτρα σε σχήμα πηγαδιού, που λεγόταν καζάνι. Το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούσαν στα καμίνια ήταν χαρακτηριστικό. Βόλτες, καζάνι, καμαράκια, νύχια, κοντραπέζια, μεγάλες βόλτες, κλειδιά, κούρμπα, ποδιά, πορίτες, κόλια, φορτίο, ταγιαμά, κατρίδα. Το χτίσιμο κρατούσε 3-4 ημέρες και ήθελε μεγάλη προσοχή και τέχνη για να μη βουλιάξει. Το σχήμα που έπαιρνε εξωτερικά το καμίνι ήταν σαν πύργος και ήταν συνήθως 3 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της γης και 2 μέτρα κάτω από την επιφάνεια. Όταν ολοκληρωνόταν το χτίσιμο άρχιζαν το κάψιμο που κρατούσε 3-4 μερόνυχτα ανάλογα με τη σκληρότητα της πέτρας. Ένας κουβαλούσε τα δεμάτια, τους ντεστέδες, άλλος τα έλυνε και άλλος τα έσπρωχνε από τον πόρο του καμινιού. Στο τέλος το καμίνι πυρακτωνόταν σε τέτοιο βαθμό, που η φωτιά ξεσπούσε από το πάνω μέρος. Όταν ήταν έτοιμο έβγαζε μια φλόγα κίτρινη-ροζ. Τότε κλείνανε τον πόρο και άφηναν να περάσουν λίγες ημέρες μέχρι να κρυώσει. Τότε το ανοίγανε από το πάνω μέρος, από την κουκούλα. Ένα καλό καμίνι έβγαζε 25.000 οκάδες ασβέστη, που τον σάκιαζαν σε σφυρίδια, σε ζεμπίλια και τον μετέφεραν για πούλημα με τα γαϊδουράκια. Λέγεται ότι το μεγαλύτερο καμίνι που έγινε στα Κύθηρα κατασκευάστηκε στην τοποθεσία Λιονής στις αρχές του 20ου αι. από το Γαβρίλη Χάρο για να χτιστούν τα δημοτικά Σχολεία στα Κύθηρα.

Ξερονιάματα

Ένας μικρός σπιτότοπος στον Κάλαμο είναι τα Ξερονιάματα που αναφέρεται από το 16ο αι. και ίσως η λέξη να σημαίνει το μέρος χωρίς νερό, χωρίς πηγές, ή με ξερές πηγές.

Σπηλίες

Μικρός οικισμός στην ευρύτερη περιοχή του Καλάμου, ο οποίος δημιουργήθηκε το 19ο αι. από κατοίκους με το επώνυμο Σωτήρχος. Και όμως στην περιοχή αυτή με τη σχετικά πρόσφατη κατοίκηση βρέθηκαν τα αρχαιότερα λείψανα ανθρώπινης παρουσίας στα Κύθηρα.

Σπήλαιο Αγίας Σοφίας

Είναι ένα από τα 88 καταγεγραμμένα σπήλαια των Κυθήρων και ένα από τα 3 αφιερωμένα στην αγία Σοφία. Έχει μήκος 135 μ. και θερμοκρασία 17 βαθμούς Κελσίου. Μελετήθηκε από τον Κυθήριο σπηλαιολόγο Γιάννη Πετρόχειλο. Το σπήλαιο αυτό μαζί με τη Χουστή στο Διακόφτι είναι τα αρχαιότερα καταλύματα που χρησιμοποίησαν άνθρωποι στα Κύθηρα. Από την αρχαιολογική έρευνα βρέθηκαν στο σπήλαιο αντικείμενα της νεολιθικής εποχής δηλ. 5.000 π.χ. Για παράδειγμα υπάρχει στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κυθήρων μια φιάλη από το σπήλαιο της Αγίας Σοφίας ηλικίας 7.000 ετών!

 

 

kipa On 28/02/2022   /   ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΥΘΗΡΩΝ, ΝΕΑ